V. (3) V et W est Vaticanus 191. bombyc. fol 5. (XIII aut) XIV. post mathematicorum aliorumque scripta continet

Gaudenti isagogen f. 287,

Euclidem (s. Cleonidem) f. 292,

Euclidis canonem f. 295,

Aristoxeni harm. f. 297,

Alypi tabulas f. 309,

Aristoxeni rhythm. f. 314,

Ptolemaei harm. f. 320,

Diophanti arithmetica f. 361,

” de polygonis num. lib. f. 393,

Euclidis (Cleon.) isagogen f. 397,

” sectionem canonis,

nomina eorum qui leges XII tabb. tulerunt,

de origine Constantinopolis.

De Gaudentio v. pag. seq. Aristoxenum autem huius codicis fluxisse e Marciano VI 3 iam Marquard demonstravit in Ar. p. XV-XXIII , nec aliter iudicabit quicunque ex iis comparaverit isagogen quam vindicamus Cleonidi. idem enim ibi est partium ordo p. 179, 6, concinit τε l. 3 et 5, om. ἐστιν l. 4, habent ποίαν τάξιν ἐχόντων συγκείμενον 5, περὶ τόνου 8, concinit ἀφανῶς 180, 15, τιϑεῖσα 19, τὰς δὲ μεταβάσεις ... διαστήματα 20, ὀξύτης δὲ 181,4 om. βαρύτης δὲ τὸ δι᾿ ἀνέσεως, habent τετᾶσϑαι 6, χαϑαπτῶν 8, om. δὲ 182, 4, om. eosdem sonos 184, 15 et 185, 8, enumerant diatonos 186, 22. nec minus conspirant in Euclidis sectione, immo, quos posuit M protaseon numeros et asteriscos, ii redeunt in V. et diagrammatum quidem elegit V ea, quae altera manus pinxerat in M ; haec summa, diligentia transscribens omisit ubi agnoverat diagram-

mata priora. cum tamen in M exstitissent veterum diagrammatum reliquiae non apertae, quae quo spectarent librarius ignorabat, irrepserunt hae in V. huc refero numeros ϛ ιβ κδ qui deprehenduntur in V et W, cum in M nunc erasi sint (not. ad 151, 3). satis etiam clare elucet codicum necessitudo, ubi comparavisti tabulas Alypi ; eosdem enim sonos omittunt (ut neten syn. toni hyperphrygi) signorumque formas exprimunt simillimas. ut psi et hemialpha 371, 13, phi et eta 19, hemialpha 375, 32, digamma 374, 5. quamquam extrema signa inde a tono hypoaeolio in genere enarmonio V omittit solumque verborum contextum ad Marciani finem perducit.

Quod autem nunc ὑπάτων in V legas (ut 182, 8. 183, 23 s.) nunc ὑπατῶν (ut 182, 6 s. 183, 3), et quodam loco ὑπάτῶν (184, 16), hoc admodum mireris nec causam invenias, nisi inspexeris cod. M. ibi autem cum ab initio fuisset paroxytonon, postea mutatum esset in perispomenon, quod quoque loco valere videbatur, id V fideliter expressit, semel etiam duos tonos recepit. hinc non solum unde natus sit V clare demonstratur, etiam quanta religione quidquid invenerat librarius transscripserit, manifesto declaratur. en codicis M testis, quo locupletior vel firmior cogitari non possit! et verborum in M correctorum cum pars altera a V agnoscatur altera ignoretur, veteres esse illas correctiones (M2), has recentes (M3 M4) apertum est et luculentum. in Gaudentio autem cum accentus vocabuli ὑπάτων non magis sibi constet quam in Euclidis libellis (p. 332, 14. 15 adnotavit Stud. scribi ὑπάτων idque repeti saepe, p. 349, 18 autem et 352, 6 et 353, 8 notat diversum aecentum ὑπατῶν), hanc quoque partem librarium petivisse existimaverim e Marciano illo, qui olim videtur fuisse plenior.

W. Redeunt autem eodem in codice inde a fol. 397 post Diophanti doctrinam Euclidis illi qui feruntur libelli (isagoge et canon) ex alio autem fonte hausti. hanc partem Studemund non excussit, ut nisi Franzi schedas adhibuissem et diligenter examinassem, neglectae adhuc iacerent lectiones

optimae. Euclidis autem lectiones in W qui accurate inspexerit, proxime abesse videbit a Marciani forma antiquissima. diagrammatum enim veterum quidquid mansit in M, id redit in W; eandem habes in prot. 2 lineam ad horizontem directam et inter eadem textus verba inscriptam, nec differunt diagrammatis reliquiae in prot. 3 delineatae, et ut factum videmus in M, ubi non vi aliqua veteres reliquiae erasae sunt, ut lineolae quibus magna linea divisa erat abierint in litteram ; leganturque numeri a mathematiea ratione alienissimi (ιδ ιζ ιθ), id in W saepius etiam apparet : (v. prot. 5 et 9). cum in IV protasi uterque omittat μὴ πολλαπλάσιον. cum in demonstranda prot. VI easdem litteras omittant idemque habeant glossema, conspirentque in lectionibus τὸν ἥμισυν 155, 15, παράμεσον 164, 16 al., in forma numeri ϡ quae abiit in ψ 158,4, iidemque omittant ἑνὶ αὐτῶν ἴσον 165, 11, dubitare nemo potest quin W et M1 ex uno eodemque fonte manaverint. iam cum Marciani vetusti contextum ad Vaticani minoris exemplar exprimi nullo modo potuerit, nascitur quaestio, sitne hic textus ex illo depromptus an ad tertium quendam fontem utriusque origo revocanda. sunt autem haud pauca quae in iis differant, ut Marciani filius Vaticanus putari non possit. ut (...)

M1W εἰ ἡσυχία εἴηin libelli initioἡσυχίας οὔσης ὥστε ἐπειδὴ148, 6οἵ γε τοιούτοις149, 14τοιούτοις λόγοις Ἔμαϑον151, 9ἐμάϑομεν μέσοι ... ἐμπεσοῦνται152, 2μέσος ... ἐμπεσεῖται ὅσοι δὲ εἰς153, 1ὅσοι δὲ (lac.) εἰς ἡμιολίου κ. ἐκ τοῦ ἐπιτρίτου154, 16ἐπιτρίτου μορίου καὶ ἡμιολίου

Quodsi p. 149, 1 universam sententiam in M1 videris omissam, in W scriptam, facile concedes non ex ipso M, sed ex huius aliquo propinquo aut ipsum W aut huius archetypum esse profectum. quae cum ita sint, quamvis neglegenter W scriptus sit mendisque laboret non paucis, maxima tamen eius est dignitas et, ubicunque ex M prisca

lectio sublata est, ex huius auctoritate petenda sanatio. W. ita enim p. 152, 9, ubi omnes reliqui libri vocabulo ἄρα inserta id concludentem faciebant Euclidem, quod posuerat in hypothesi (lineam δζ lineae θ esse superparticularem), solus W dicit ἐπεὶ. ut recte Euclides argumentetur.

Tanta cum sit huius auctoritas in verbis Euclidis restituendis, in Franzi collatione acquiescere nolebam. quod vero Vaticani libros mense Augusto ipse adire non potui, Petersen instituti Germanici praefectus commovit Mau, hominem doctissimum et in hac opera sollertissimum, ut Euclidis sectionem hoc cum codice iterum compararet. unum hac in re dolendum, quod protases 11-18 W omittit.

In isagoga autem quae una cum canonis sectione transscribi solebat, saepe hunc W agentem vidi cum Meibomi vulgaribus codicibusVide varias lectiones p. 179, τιϑεῖται et q. seq. 180, βαρύτῆς — ἀνέσεως et καθ’ αὐτῶν 181, νήτη 182, etiam in pessima lectione πέμπτον et ἕκτον 194, 20., ut ab initio haud ita magni existimarem. tamen et erat ubi congrueretIn rebus perversis 184, 15 (om. λιχ. ὑπ.), 186, 10 (om. παρ.), 22 (habet diatonos) 187, 16. 194, 16. 195, 11 et in dubiis .190, 1. 196-98 et in bonis, ut 196, 5. 198, 13. 200, s. 201, 8. cum M. denique ubi discedentem hunc a M lectiones optimas nobis offerre vidi et in ipsis erroribus tamen sociorum dignitate commendari, etiam in isagoga has lectiones permagni aestimandas esse intellexi. cf. enim ἀμφοῖν illud, quod in omnibus libris legitur 181, 6, in W solo ad τάσιν et φϑόγγον recte revocatur, et οὗ πρῶτον ... κεῖται 197, 1, ac vide cum N B concordantem hunc fontem 190, 9. 203, 11. 206, 20. quae cum ita se habeant, ex eodem olim archetypo hunc W cum reliquis fontibus fluxisse dicemus, praestare autem lectionum dignitate et virtute. itaque quod horum M et W lectiones ubi concordabant semper si non veras, at antiquissimas duxi et codicum auctoritate maxime probatas, omnes profecto laudabunt; erunt fortasse qui huic Vat. plus etiam auctoritatis quam Marciano tribuen-

dum contendant. scholiis ut laborabat M, ita ne W quidem liber est.Vide 181, 6. 187, 20. 191, 3. 194, 16. 187, 8 hic addit διάτονον τόνος καὶ τόνος καὶ ἡμιτόνιον. eadem habet Mon. 104, Meib. affert e Pena et e mg. Cov. et Barocc., habet et Lips. mg. item Par. 2456. Rhosum autem isagogen illam hausisse dicemus e codice, qui ad hunc W proxime accederetAttende ea quae p. XXVII in ann. 1 enumeravi facileque augere possum. Lips. 25 ex hoc videtur correctus esse., ipso W eum usum esse negabimus, quia habet 194, 7-9 quae W omittit.

Excusserunt V fol. 287-96, 309-313 Studemund, 292-96, 314-19, 397 ss. Franz, 400 ss. Mau.

------------------------

[Notes]