Quand’e' vegu, di lugliu, e spighe gialle
Piegà sott’à lu ventu, mi ramentu
A gioja e l’aligria di i paisani
A i tempi ch'eju un n'era che un zitellu.
Da lu spirià di l'alba sin’à sera,
Lestre le falce e sott’à u sulione
Piatti guasi in lu granu, alegramente
Tagliavanu e ammansavanu le manne.
Unu, di quandu in quandu si vidia
Cu la so' falcia à l'armu andà à l’aghja
Asciuvassi la bocca e po' calassi
Vicinu à l'albitru frascutu, e beje
A u fiascu ingutuppatu di filetta
L'acqua fresca pigliata à la funtana.
Spalle callate e senza dî parolla,
Da jente abbezze à lu travagliu santu,
A bracciate falciavanu le spighe,
E certi fiori à quelle mischiati
Chi rossi sô cume tacche di sangue.
Bande affamate di piugoni, ghjunti
Battendu l'ale, in cerca di pruvenda,
Ciuttavanu da in altu in pienu granu,
Per fughje poi à u prima sciaccamanu.
Scalzi è scamisgiulati in mezze stoppie,
I zitelli bardavanu le sgiotte
Cappiate in giru à i campi à pasculà,
E à colpi di brioni e di pitrate
Facianu scappà quelle più ladre
Troppu bramose di tastà le manne.
- « O figlioli, è mezziornu, à l'albitrone ! »
Dicia u vecchju. di la banda. Ognunu
Mullendu la so' falcia ind’ellu stava,
A l'ombra si n’andava per manghjà,
E po', dopu avè fattu una sunnata
Vultavanu cantendu à travaglià.
U jornu di la tribbia era un gran ghjornu,
Una pigna di manne in giru à l'aghja
Alta paria un munumentu alzatu
Da chi patitu avia tante fatighe
A Diu chi face maturà le spighe.
E quandu, crinu longu e ghjambe fine.
I cavalli in lu tondu eranu messi,
Fatta di talavellu à u sole seccu
A croce in li mannelli si ficcava,
E po' - « Boga Fasgià ! ardita Muvra !
Boga Stilli e tu, Murrinu, boga ! »
A l'ora ind’ellu si pisava u ventu,
Quand’u marosu scuzzulava l'aria,
A barba e li capelli pien di paglia
L'omi, spitturisgiati e bracci nudi,
Pigliavanu le pale per mundà.
- « Quantu farà bacini u nostru granu ? - »
A li majò chirianu li chjughi.
Chi passava piantava. « San Martinu ! »
Prima di salutà sempre dicia,
Si rispundia da l’aghja : « E cusi sia ! »
.......................................................
Abbandunati sô avà li campi,
Cresce indi l’aghja l’erba e cresce u mucchju.
Sapemu ch’elli sô schersi li bracci,
A ladra di la guerra in ogni casa
Dolu e ricordi spavintosi ha messu.
Quandu la sera, à Iu calà di u sole,
E nostre donne à la funtana vanu,
Poche sô quelle ch’in lu core un n’hanu
Chi pienghje e chi singhjozza un gran dulore.