Saisie
La notion de saisie recouvre l'ensemble des fonctions mentales liées à la compréhension intuitive de réalités abstraites ou conceptuelles. Si, comme toute connaissance, la saisie ne s'envisage pas sans une assise empirique (sensation unique ou répétée d'où procède l'intuition), elle se distingue néanmoins de la pure sensation en ce qu'elle implique très souvent une pluralité de sensations ou de perceptions qui sont réunies et synthétisées par l'esprit dans le mouvement intuitif. On accordera une importance particulière au verbe παρακολουθεῖν qui prend parfois le sens de saisie, mais qui désigne aussi régulièrement, notamment dans la Lettre à Hérodote, le fait d'accompagner ou de venir ensemble de façon contingente - par exemple le fait que les accidents accompagnent ou non les corps.
Informations :
termes grecs :
περίληψις/διάληψις/διαλαμβάνειν/καταλαμβάνειν/καθορᾶν/παρακολουθεῖν
catégorie :
pensée
Apparaît dans :
Item / Fichier | Occurrence | Contexte |
Lettre à Hérodote d'Epicure = DL X, 35-83 - éd. Usener / Lettre à Hérodote d'Epicure = DL X, 35-83 - éd. Usener, 03 | 37 - H37 | [...] οιούτῳ μάλιστα ἐγγαληνίζων τῷ βίῳ ἐποίησά σοι ἐγγαληνίζον τῷ βίῳ ποιήσασθαι καὶ τοιαύτην τινὰ ἐπιτομὴν om. συνέθηκα ἐβουλόμην καὶ στοιχείωσιν τῶν ὅλων δοξῶν. Πρῶτον μὲν οὖν τὰ ὑποτεταγμένα τοῖς φθόγγοις, ὦ Ἡρόδοτε, δεῖ | 38 - H50 | [...] ατὰ αἰσθήσεις δεῖ πάνταπάντως τηρεῖν καὶ ἁπλῶς τὰς παρούσας ἐπιβολὰς εἴτε διανοίας εἴθ᾽ ὅτου δήποτε τῶν κριτηρίων, ὁμοίως δὲ καὶ τὰ ὑπάρχοντα πάθη , ὅπως ἂν καὶ τὸ προσμένον καὶ τὸ ἄδηλον ἔχωμεν οἷς σημειωσόμεθα. Ταῦτα δεῖ | 40 - H84 | [...] ματα ὅπου ἦν οὐδὲ δι᾽ οὗ ἐκινεῖτο, καθάπερ φαίνεται κινούμενα. παρὰ δὲ ταῦτα οὐθὲν οὐδ᾽ ἐπινοηθῆναι δύναται οὔτε περιληπτικῶςπεριληπτῶς οὔτε ἀναλόγως τοῖς περιληπτοῖς ὅσα καθ᾽ ὅλαςὡς καθ᾽ ὅλαςὡς <τὰ> καθ' ὅλας φύσεις | 46 - H180 | [...] ς τύπους εἴδωλα προσαγορεύομεν. καὶ μὴν καὶ ἡ διὰ τοῦκενοῦ φορὰ κατὰ μηδεμίαν ἀπάντησιν τῶν ἀντικοψόντων γινομένη πᾶν μῆκος περιληπτὸν ἐν ἀπερινοήτῳ χρόνῳ συντελεῖ. βράδους γὰρ καὶ τάχους ἀντικοπὴ καὶ οὐκ ἀντικοπὴ ὁμοίωμα | 50 - H224 | [...] διὰ ταύτην τὴν αἰτίαν τοῦ ἐνὸς καὶ συνεχοῦς τὴν φαντασίαν ἀποδιδόντων καὶ τὴν συμπάθειαν ἀπὸ τοῦ ὑποκειμένου σῳζόντων κατὰ τὸν ἐκεῖθεν σύμμετρον ἐπερεισμὸν ἐκ τῆς κατὰ βάθος ἐν τῷ στερεμνίῳ τῶν ἀτόμων πάλσεως. καὶ ἣν ἂν | 50 - H238 | [...] ομένῳ ἀεί ἐστιν <ἐπὶ τοῦ προσμένοντος> ἐπιμαρτυρηθήσεσθαι ἢ μὴ ἀντιμαρτυρηθήσεσθαι , εἶτ᾽ οὐκ ἐπιμαρτυρουμένου <ἢ ἀντιμαρτυρουμένου> sch. : κατά τινα κίνησιν ἐν ἡμῖν αὐτοῖς συνημμένην τῇ φανταστικῇ ἐπιβολῇ, | 51 - H242 | [...] à dire être confirmé selon un certain mouvement en nous même, apparenté à l'appréhension imaginative, mais ayant un écart (avec elle] selon lequel le faux advient.
Ἥ τε γὰρ ὁμοιότης τῶν φαντασμῶν οἷον ἢοἱονεὶ ἐν εἰκόνι | 51 - H247 | [...] ρίων οὐκ ἄν ποτε ὑπῆρχε τοῖς οὖσί τε καὶ ἀληθέσι προσαγορευομένοις, εἰ μὴ ἦν τινα καὶ τοιαῦτα προσβαλλόμενα ταῦτα πρὸς ἃ <ἐπι>βάλλομεν τοιαῦτα πρὸς ἃ παραβάλλομεν: τὸ δὲ διημαρτημένον οὐκ ἂν ὑπῆρχεν, εἰ μὴ | 51 - H250 | [...] προσβαλλόμενα ταῦτα πρὸς ἃ <ἐπι>βάλλομεν τοιαῦτα πρὸς ἃ παραβάλλομεν: τὸ δὲ διημαρτημένον οὐκ ἂν ὑπῆρχεν, εἰ μὴ ἐλαμβάνομεν καὶ ἄλλην τινὰ κίνησιν ἐν ἡμῖν αὐτοῖς συνημμένην μὲν <τῇ φανταστικῇ ἐπιβολῇ >, | 51 - H252 | [...] ιημαρτημένον οὐκ ἂν ὑπῆρχεν, εἰ μὴ ἐλαμβάνομεν καὶ ἄλλην τινὰ κίνησιν ἐν ἡμῖν αὐτοῖς συνημμένην μὲν <τῇ φανταστικῇ ἐπιβολῇ >, διάληψιν δὲ ἔχουσαν· κατὰ δὲ ταύτην, sch. : ταύτην τὴν συνημμένην τῇ φανταστικῇ ἐπιβολῇ , | 55 - H295 | [...] u'ils n'aient pas la nature de ce qui change, mais des masses et des configurations propres ; car il est nécessaire de supposer cela.
Καὶ γὰρ ἐν τοῖς παρ᾽ ἡμῖν μετασχηματιζομένοις κατὰ τὴν περιαίρεσιν τὸ σχῆμα ἐνυπάρχον | 56 - H323 | [...] Usener ἔστιν ἐπινοῆσαι . Πρὸς δὲ τούτοις οὐ δεῖ νομίζειν ἐν τῷ ὡρισμένῳ σώματι ἀπείρους ὄγκους εἶναι οὐδ᾽ ὁπηλίκους οὖν. ὥστε οὐ μόνον τὴν εἰς ἄπειρον τομὴν ἐπὶ τοὔλαττον ἀναιρετέον, ἵνα μὴ πάντα ἀσθενῆ ποιῶμεν κἀν ταῖς | 58 - H343 | [...] oir de cette manière l'illimité comme existant.
Τό τε ἐλάχιστον τὸ ἐν τῇ αἰσθήσει δεῖ κατανοεῖν ὅτι οὔτε τοιοῦτόν ἐστιν οἷον τὸ τὰς μεταβάσεις ἔχον οὔτε πάντῃ πάντως ἀνόμοιον, ἀλλ᾽ ἔχον μέν τινα κοινότητα τῶν μεταβατῶν, | 58 - H344 | [...] δεῖ κατανοεῖν ὅτι οὔτε τοιοῦτόν ἐστιν οἷον τὸ τὰς μεταβάσεις ἔχον οὔτε πάντῃ πάντως ἀνόμοιον, ἀλλ᾽ ἔχον μέν τινα κοινότητα τῶν μεταβατῶν, διάληψιν δὲ μερῶν οὐκ ἔχον· ἀλλ᾽ ὅταν διὰ τὴν τῆς κοινότητος προσεμφέρειαν οἰηθῶμεν | 62 - H394 | [...] ν τὸ συνεχὲς τῆς φορᾶς γίνηται. τὸ γὰρ προσδοξαζόμενον περὶ τοῦ ἀοράτου, ὡς ἄρα καὶ οἱ διὰ λόγου θεωρητοὶ χρόνοι τὸ συνεχὲς τῆς φορᾶς ἕξουσιν, οὐκ ἀληθές ἐστιν ἐπὶ τῶν τοιούτων· ἐπεὶ τό γε θεωρούμενον πᾶν ἢ κατ᾽ ἐπιβολὴν | 69 - H467 | [...] ὄγκων μεῖζον ἄθροισμα συστῇ ἤτοι τῶν πρώτων ἢ τῶν τοῦ ὅλου μερῶν μεγεθῶν τοῦδέ τινος ἐλαττόνων),ἀλλὰ μονον, ὡς λέγω, ἐκ τούτων ἁπάντων τὴν ἑαυτοῦ φύσιν ἔχον ἀίδιον. καὶ ἐπιβολὰς μὲν ἔχοντα ἰδίας πάντα ταῦτά ἐστι καὶ | 75 - H545 | [...] αι : τὸν δὲ λογισμὸν τὰ ὑπὸ ταύτης παρεγγυηθέντα ὕστερον ἐπακριβοῦν καὶ προσεξευρίσκειν ἐν μὲν τισὶ θᾶττον, ἐν δὲ τισὶ βραδύτερον καὶ ἐν μὲν τισὶ περιόδοις καὶ χρόνοις sch. : ἀποτομὴν ἀπὸ τοῦ ἀπείρου <***> μείζους | 75 - H548 | [...] <***> μείζους λαμβάνειν ἐπιδόσεις ἀπὸ τῶν ἀπὸ τοῦ ἀπείρου ἐν δὲ τισὶ καὶ ἐλάττους. Ὅθεν καὶ τὰ ὀνόματα ἐξ ἀρχῆς μὴ θέσει γενέσθαι, ἀλλ᾽ αὐτὰς τὰς φύσεις τῶν ἀνθρώπων καθ᾽ ἕκαστα ἔθνη ἴδια πάσχουσας πάθη καὶ ἰδία | 77 - H561 | [...] ριτες μακαριότητι, ἀλλ᾽ ἐν ἀσθενείᾳ καὶ φόβῳ καὶ προσδεήσει τῶν πλησίον ταῦτα γίγνεταἰ), μήτε αὖ πυρὸς ἀνάμματα πῦρ ἅμα ὄντα συνεστραμμένου συνεστραμμένον τὴν μακαριότητα κεκτημένα κατὰ βούλησιν τὰς κινήσεις ταύτας | 78 - H579 | [...] πρὸς τὴν εἰς τοῦτο ἀκρίβειαν . Ἔτι τε οὐ τὸ πλεοναχῶς ἐν τοῖς τοιούτοις εἶναι καὶ τὸ ἐνδεχόμενον καὶ ἄλλως πως ἔχειν, ἀλλ᾽ ἁπλῶς μὴ εἶναι ἐν ἀφθάρτῳ καὶ μακαρίᾳ φύσει τῶν διάκρισιν ὑποβαλλόντων ἢ τάραχον μηθέν: καὶ τοῦτο | 79 - H584 | [...] ς τοὺς φόβους ἔχειν τοὺς ταῦτα κατειδότας, τίνες δ᾽ αἱ φύσεις ἀγνοοῦντας καὶ τίνες αἱ κυριώταται αἰτίαι , καὶ εἰ μὴ προσῄδεισαν ταῦτα: τάχα δὲ καὶ πλείους, ὅταν τὸ θάμβος ἐκ τῆς τούτων προσκατανοήσεως μὴ δύνηται τὴν λύσιν | 81 - H601 | [...] ύθους εἴ τε καὶ αὐτὴν τὴν ἀναισθησίαν τὴν ἐν τῷ τεθνάναι φοβουμένους ὥσπερ οὖσαν κατ᾽ αὐτούς, καὶ ἐν τῷ μὴ δόξαις ταῦτα πάσχειν ἀλλ᾽ἀλόγῳ γέ τινι παραστάσει, ὅθεν μὴ ὁρίζοντας τὸ δεινὸν τὴν ἴσην ἢ καὶ ἐπιτεταμένην ταραχὴν |
Lettre à Pythoclès d'Epicure = DL X, 84-116 - éd. Usener / Lettre à Pythoclès d'Epicure = DL X, 84-116 - éd. Usener, 35 | 85 - Py8 | [...] ρ ἠξίωσας πολλοῖς καὶ ἄλλοις ἐσόμενα χρήσιμα τὰ διαλογίσματα ταῦτα, καὶ μάλιστα τοῖς νεωστὶ φυσιολογίας γνησίου γευομένοις γεγευμένοις καὶ τοῖς εἰς ἀσχολίας βαθυτέρας τῶν ἐγκυκλίων τινὸς ἐμπεπλεγμένοις. καλῶς δὴ αὐτὰ | 88 - Py59 | [...] στάσιν ἔχοντι καὶ στρογγύλην ἢ τρίγωνον ἢ οἵαν δήποτε περιγραφήν περιγραφήν <ἔχουσα> : πανταχῶς γὰρ ἐνδέχεται: τῶν γὰρ φαινομένων οὐδὲν ἀντιμαρτυρεῖ <ἐν> τῷδε τῷ κόσμῳ τῷδε τῷ κόσμῳ , ἐν ᾧ λῆγον οὐκ ἔστι | 89 - Py62 | [...] de toute autre forme. En effet toutes ces formes sont admises, car parmi les phénomènes aucun n'infirme cela dans ce monde pour lequel on ne peut saisir de limite.
Ὅτι δὲ καὶ τοιοῦτοι κόσμοι εἰσὶν ἄπειροι τὸ πλῆθος ἔστι |
Lettre à Ménécée d'Epicure = DL X, 122-135 - éd. Usener / Lettre à Ménécée d'Epicure = DL X, 122-135 - éd. Usener, 59 | 123 - Me7 | [...] c de ce qui rend heureux, puisque si le bonheur est là, nous avons tout, et s'il ne l'est pas, nous faisons tout pour l'avoir.
Ἃ δέ σοι συνεχῶς παρήγγελλον, ταῦτα καὶ πρᾶττε καὶ μελέτα, στοιχεῖα τοῦ καλῶς ζῆν ταῦτ᾽ εἶναι | 125 - Me29 | [...] De ce fait, avoir l'idée correcte que la mort n'est rien pour nous rend la mortalité plaisante, non par l'ajout d'un temps illimité mais par la suppression de l'envie d'immortalité.
οὐθὲν γάρ ἐστιν ἐν τῷ ζῆν δεινὸν τῷ | 133 - Me85 | [...] Ἐπεὶ τίνα νομίζεις εἶναι κρείττονα τοῦ καὶ περὶ θεῶν ὅσια δοξάζοντος καὶ περὶ θανάτου διὰ παντὸς ἀφόβως ἔχοντος καὶ τὸ τῆς φύσεως ἐπιλελογισμένου τέλος, καὶ τὸ μὲν τῶν ἀγαθῶν πέρας ὡς ἔστιν εὐσυμπλήρωτόν τε καὶ εὐπόριστον |
Généalogie d'Hermarque = Porph. De Abst. I, 7-12 - éd. Nauck / Généalogie d'Hermarque = Porph. Abst. 1, 7-12 – éd. Nauck, 89 | 7 - GenHer6 | [...] γε πλείστην αἰτίαν τοῦ δυσχερανθῆναι τοῦτο καὶ ἀνόσιον ἐπιφημισθῆναι τὸOn lit τῶ μὴ dans le manuscrit de référence Vat. gr. 325. μὴ συμφέρειν εἰς τὴν ὅλην τοῦ βίου σύστασιν ὑπολαβεῖν. ἀπὸ γὰρ τῆς τοιαύτης ἀρχῆς οἱ μὲν | 12 - GenHer61 | [...] ment les premiers, et que parmi les seconds nous n'éliminons que ce qui excède la bonne mesure.
διὰ παραπλησίους ταῖς εἰρημέναις αἰτίας καὶ τὰ περὶ τὴν ἐδωδὴν διορισθῆναι τῶν ἐμψύχων νομιστέον ὑπὸ τῶν ἐξ ἀρχῆς ταῦτα | 12 - GenHer66 | [...] υρίων εἰδῶν, ἀλλὰ<ἄλλοι> ἀλλὰ<...> ἀλλὰ Munich gr. 461 marque un espace avant le ἀλλὰ. διαμαρτάνουσιν ἐν πολλοῖς τῶν τε κοινῶν ὁμοίως καὶ τῶν ἰδίων.καὶ γὰρ τὰ παραπλησίως ἐφαρμόττοντα νομοθετήματα πᾶσιν οὐ |
Termes liés :
Aucun
Aller à l'index