Stupide
La bêtise, ou la stupidité apparaissent régulièrement dans les textes épicuriens. Ces termes peuvent désigner aussi bien les erreurs de jugement ou de raisonnement, ponctuelles, mais aussi un état permanent ou en tout cas prolongé d'aveuglement dont il n'est pas certain que les personnes qui en sont frappées peuvent réellement sortir. Il n'en reste pas moins que l'épicurisme a vocation à sortir, par la science de la nature, les hommes d'une forme d'ignorance qui les mène à de mauvais choix aussi bien épistémiquement que moralement.
Informations :
termes grecs :
ἄτοπος/εὐηθής/ἄλογος/ἀσυλλόγιστος/ἀνόητος
catégorie :
discours philosophique
Apparaît dans :
Item / Fichier | Occurrence | Contexte |
Lettera di Epicuro a Erodoto = DL X, 35-83 - a cura di Usener / Lettre à Hérodote d'Epicure = DL X, 35-83 - éd. Usener, 03 | 66 - H430 | [...] τὰ στεγάζοντα καὶ περιέχοντα μὴ τοιαῦτα ᾖ, ἐν οἷς νῦν οὖσα ἔχει ταύτας τὰς κινήσεις. sch : λέγει ἐν ἄλλοις καὶ ἐξ ἀτόμων αὐτὴν συγκεῖσθαι λειοτάτων καὶ στρογγυλωτάτων, πολλῷ τινι διαφερουσῶν τῶν τοῦ πυρός: καὶ τὸ μέν τι | 81 - H600 | [...] ὶ πράξεις καὶ αἰτίας , καὶ ἐν τῷ αἰώνιόν τι δεινὸν ἀεὶ προσδοκᾶν ἢ ὑποπτεύειν κατὰ τοὺς μύθους εἴ τε καὶ αὐτὴν τὴν ἀναισθησίαν τὴν ἐν τῷ τεθνάναι φοβουμένους ὥσπερ οὖσαν κατ᾽ αὐτούς, καὶ ἐν τῷ μὴ δόξαις ταῦτα πάσχειν ἀλλ᾽ |
Lettera di Epicuro a Pitocle = DL X, 84-116 - a cura di Usener / Lettre à Pythoclès d'Epicure = DL X, 84-116 - éd. Usener, 35 | 87 - Py32 | [...] plications concernant leur origine et plusieurs catégorisations concernant leur essence en accord avec les sensations.
Οὐ γὰρ κατὰ ἀξιώματα κενὰ καὶ νομοθεσίας φυσιολογητέον, ἀλλ᾽ ὡς τὰ φαινόμενα ἐκκαλεῖται: οὐ γὰρ ἤδη |
Lettera di Epicuro a Meneceo = DL X, 122-135 - a cura di Usener / Lettre à Ménécée d'Epicure = DL X, 122-135 - éd. Usener, 59 | 126 - Me34 | [...] ῆν. ὥσπερ δὲ om.τὸ σιτίον οὐ τὸ πλεῖονπλεῖστον πάντως ἀλλὰ τὸ ἥδιονἥδιστον αἱρεῖται, οὕτω καὶ χρόνον οὐ τὸν μήκιστον ἀλλὰ τὸν ἥδιστον καρπίζεται. ὁ δὲ παραγγέλλων τὸν μὲν νέον καλῶς ζῆν, τὸν δὲ γέροντα καλῶς καταστρέφειν | 135 - Me102 | [...] oit elle qui donne aux hommes le bien et le mal en vue de la vie heureuse, mais qu'elle mène dans sa danse les principes de grands biens et de grands maux ;
κρεῖττον εἶναι νομίζοντοςνομίζεινομίζων εὐλογίστως ἀτυχεῖν ἢ |
Genealogia di Ermarco = Porph. De Abst. I, 7-12 - a cura di Nauck / Généalogie d'Hermarque = Porph. Abst. 1, 7-12 – éd. Nauck, 89 | 7 - GenHer10 | [...] λήλους. ὧν ἑκάτερον φαίνεται καὶ νῦν ἔτι συμβαῖνον. καὶ γὰρ οἱ μὲν θεωροῦντες τὸ συμφέρον τῆς προειρημένης διατάξεως ἑτοίμως ἐπ’ αὐτῆς μένουσιν, οἱ δὲ μὴ δεκτικοὶ τούτου τὰς ἀπειλὰς φοβούμενοι τῶν νόμων, ἃς ἕνεκα τῶν | 8 - GenHer15 | [...] s modernes. τῶν χρησομένωνχρησαμένων. φρονήσει γὰρ ψυχῆς, οὐ ῥώμῃ σώματος καὶ δυναστευτικῇ δουλώσει τῶν ὄχλων διήνεγκαν οἱ τὰ τοιαῦτα τοῖς πολλοῖς εἰσηγούμενοι, καὶ τοὺς μὲν εἰς ἐπιλογισμὸν τοῦ χρησίμου καταστήσαντες | 9 - GenHer31 | [...] ούλεσθαι τοὺς ἀνθρώπους ἀφιστάναι. πανταχόθεν γὰρ ἐδέοντο τοῦ κωλύσοντοςκωλύσαντος ἑτοίμως πράττειν τὸ μὴ συμφέρον οἱ τυχόντες. ὅθεν οὐ μόνον ζημίας ἔταξαν οἱ πρῶτοι τοῦτο συνιδόντες συνειδότες, ἀλλὰ καὶ ἕτερον φόβον | 9 - GenHer32 | [...] τυχόντες. ὅθεν οὐ μόνον ζημίας ἔταξαν οἱ πρῶτοι τοῦτο συνιδόντες συνειδότες, ἀλλὰ καὶ ἕτερον φόβον ἄλογον ἐπήρτησαν, οὐ καθαροὺς ἐπιφημίσαντες εἶναι τοὺς ὅπως οὖν ἄνθρωπον ἀνελόντας, μὴ χρησαμένους καθαρμοῖς. τὸ γὰρ | 9 - GenHer34 | [...] ἄλογον ἐπήρτησαν, οὐ καθαροὺς ἐπιφημίσαντες εἶναι τοὺς ὅπως οὖν ἄνθρωπον ἀνελόντας, μὴ χρησαμένους καθαρμοῖς. τὸ γὰρ ἀνόητον τῆς ψυχῆς ποικίλως παιδαγωγηθὲν ἦλθεν εἰς τὴν καθεστῶσαν ἡμερότητα, προσμηχανωμένων ἐπὶ τῆς | 10 - GenHer43 | [...] ἀλλήλων γενέσεως μακρὰν προηκούσηςLes manuscrits portent προσηκούσης., ἐξεωσμένων δὲ τῶν ἀλλοφύλων ζῴων καὶ τῆς παρασπάσεωςπαρασπάρσεως, ἐπιλογισμὸν ἔλαβόν τινες τοῦ συμφέροντος ἐν ταῖς πρὸς ἀλλήλων τροφαῖς, οὐ μόνον | 12 - GenHer64 | [...] ῳ Les manuscrits portent νόμων., ἐπὶ δὲ τῶν οὐκ ἐδωδίμων αἴτιον τὸ συμφέρον καὶ ἀσύμφορον· ὥστε τοὺς λέγοντας ὅτι πᾶν τὸ καλὸν καὶ δίκαιον κατὰ τὰς ἰδίας ὑπολήψεις ἐστὶ περὶ τῶν νενομοθετημένων, ἠλιβάτου τινὸς γέμειν |