Terme - · Epicurei

Stupide

La bêtise, ou la stupidité apparaissent régulièrement dans les textes épicuriens. Ces termes peuvent désigner aussi bien les erreurs de jugement ou de raisonnement, ponctuelles, mais aussi un état permanent ou en tout cas prolongé d'aveuglement dont il n'est pas certain que les personnes qui en sont frappées peuvent réellement sortir. Il n'en reste pas moins que l'épicurisme a vocation à sortir, par la science de la nature, les hommes d'une forme d'ignorance qui les mène à de mauvais choix aussi bien épistémiquement que moralement.

Informations :

termes grecs :

ἄτοπος/εὐηθής/ἄλογος/ἀσυλλόγιστος/ἀνόητος

catégorie :

discours philosophique

Apparaît dans :

Item / Fichier	Occurrence	Contexte
Letter to Herodotus from Epicurus = DL X, 35-83 - ed. Usener / Lettre à Hérodote d'Epicure = DL X, 35-83 - éd. Usener, 03
	66 - H430	[...] τὰ στεγάζοντα καὶ περιέχοντα μὴ τοιαῦτα ᾖ, ἐν οἷς νῦν οὖσα ἔχει ταύτας τὰς κινήσεις. sch : λέγει ἐν ἄλλοις καὶ ἐξ ἀτόμων αὐτὴν συγκεῖσθαι λειοτάτων καὶ στρογγυλωτάτων, πολλῷ τινι διαφερουσῶν τῶν τοῦ πυρός: καὶ τὸ μέν τι ἄλογον αὐτῆς, ὃ τῷ λοιπῷ παρεσπάρθαι σώματι: τὸ δὲ λογικὸν ἐν τῷ θώρακι, ὡς δῆλον ἔκ τε τῶν φόβων καὶ τῆς χαρᾶς . ὕπνον τε γίνεσθαι τῶν τῆς ψυχῆς μερῶν τῶν παρ᾽ ὅλην τὴ [...]
	81 - H600	[...] ὶ πράξεις καὶ αἰτίας , καὶ ἐν τῷ αἰώνιόν τι δεινὸν ἀεὶ προσδοκᾶν ἢ ὑποπτεύειν κατὰ τοὺς μύθους εἴ τε καὶ αὐτὴν τὴν ἀναισθησίαν τὴν ἐν τῷ τεθνάναι φοβουμένους ὥσπερ οὖσαν κατ᾽ αὐτούς, καὶ ἐν τῷ μὴ δόξαις ταῦτα πάσχειν ἀλλ᾽ἀλόγῳ γέ τινι παραστάσει, ὅθεν μὴ ὁρίζοντας τὸ δεινὸν τὴν ἴσην ἢ καὶ ἐπιτεταμένην ταραχὴν λαμβάνειν τῷ εἰκαίως δοξάζοντι ταῦτα: En plus de toutes ces hypothèses générales il faut penser que le principal tro [...]
Letter to Pythocles from Epicurus = DL X, 84-116 - ed. Usener / Lettre à Pythoclès d'Epicure = DL X, 84-116 - éd. Usener, 35
	87 - Py32	[...] plications concernant leur origine et plusieurs catégorisations concernant leur essence en accord avec les sensations. Οὐ γὰρ κατὰ ἀξιώματα κενὰ καὶ νομοθεσίας φυσιολογητέον, ἀλλ᾽ ὡς τὰ φαινόμενα ἐκκαλεῖται: οὐ γὰρ ἤδη ἀλογίας καὶ κενῆς δόξης ὁ βίος ἡμῶν ἔχει χρείαν, ἀλλὰ τοῦ ἀθορύβως ἡμᾶς ζῆν. πάντα μὲν οὖν γίνεται ἀσείστως καί κατὰ πάντων κατὰ πλεοναχὸν τρόπον ἐκκαθ [...]
Letter to Menoeceus from Epicurus = DL X, 122-135 - ed. Usener / Lettre à Ménécée d'Epicure = DL X, 122-135 - éd. Usener, 59
	126 - Me34	[...] ῆν. ὥσπερ δὲ om.τὸ σιτίον οὐ τὸ πλεῖονπλεῖστον πάντως ἀλλὰ τὸ ἥδιονἥδιστον αἱρεῖται, οὕτω καὶ χρόνον οὐ τὸν μήκιστον ἀλλὰ τὸν ἥδιστον καρπίζεται. ὁ δὲ παραγγέλλων τὸν μὲν νέον καλῶς ζῆν, τὸν δὲ γέροντα καλῶς καταστρέφειν εὐήθης ἐστὶν οὐ μόνον διὰ τὸ τῆς ζωῆς ἀσπαστόν, ἀλλὰ καὶ διὰ τὸ τὴν αὐτὴν εἶναι μελέτην τοῦ καλῶς ζῆν καὶ τοῦ καλῶς ἀποθνήσκειν. πολὺ δὲ χεῖρονχείρων καὶ ὁ λέγων, καλὸν μὲνom. μὴ φῦναι, [...]
	135 - Me102	[...] oit elle qui donne aux hommes le bien et le mal en vue de la vie heureuse, mais qu'elle mène dans sa danse les principes de grands biens et de grands maux ; κρεῖττον εἶναι νομίζοντοςνομίζεινομίζων εὐλογίστως ἀτυχεῖν ἢ ἀλογίστως εὐτυχεῖν: βέλτιστονβέλτιον γὰρ ἐν ταῖς πράξεσι τὸ καλῶς κριθὲν μὴ ὀρθωθῆναι διὰ ταύτην. <μὴ ὀρθωθῆναι ἢ τὸ μὴ καλῶς κριθὲν> ὀρθωθῆναι διὰ ταύτην. Ταῦτα οὖν καὶ τὰ τούτοις συγγενῆ μελέτα πρὸς σεαυτὸν ἡμέρας καὶ νυκτὸς πρός τεκαὶ [...]
Hermarchus' Genealogy = Porph. De Abst. I, 7-12 - ed. Nauck / Généalogie d'Hermarque = Porph. Abst. 1, 7-12 – éd. Nauck, 89
	7 - GenHer10	[...] λήλους. ὧν ἑκάτερον φαίνεται καὶ νῦν ἔτι συμβαῖνον. καὶ γὰρ οἱ μὲν θεωροῦντες τὸ συμφέρον τῆς προειρημένης διατάξεως ἑτοίμως ἐπ’ αὐτῆς μένουσιν, οἱ δὲ μὴ δεκτικοὶ τούτου τὰς ἀπειλὰς φοβούμενοι τῶν νόμων, ἃς ἕνεκα τῶν ἀσυλλογίστων τοῦ χρησίμου διώρισάν τινες, παραδεξαμένων αὐτὰς τῶν πλειόνων. Ceux qui suivent ÉpicureDoctrines des épicuriens concernant le fait de ne pas s'abstenir de consommer des êtres animés disent, en développant ce qui ressemble à une [...]
	8 - GenHer15	[...] s modernes. τῶν χρησομένωνχρησαμένων. φρονήσει γὰρ ψυχῆς, οὐ ῥώμῃ σώματος καὶ δυναστευτικῇ δουλώσει τῶν ὄχλων διήνεγκαν οἱ τὰ τοιαῦτα τοῖς πολλοῖς εἰσηγούμενοι, καὶ τοὺς μὲν εἰς ἐπιλογισμὸν τοῦ χρησίμου καταστήσαντες ἀλόγως αὐτοῦ πρότερον αἰσθανομένους καὶ πολλάκις ἐπιλανθανομένους, τοὺς δὲ τῷ μεγέθει τῶν ἐπιτιμίων καταπλήξαντες. οὐ γὰρ ἦν ἑτέρῳ χρῆσθαι φαρμάκῳ πρὸς τὴν τοῦ συμφέροντος ἀμαθίαν ἢ τῷ φόβῳ τῆς ἀφωρισμ [...]
	9 - GenHer31	[...] ούλεσθαι τοὺς ἀνθρώπους ἀφιστάναι. πανταχόθεν γὰρ ἐδέοντο τοῦ κωλύσοντοςκωλύσαντος ἑτοίμως πράττειν τὸ μὴ συμφέρον οἱ τυχόντες. ὅθεν οὐ μόνον ζημίας ἔταξαν οἱ πρῶτοι τοῦτο συνιδόντες συνειδότες, ἀλλὰ καὶ ἕτερον φόβον ἄλογον ἐπήρτησαν, οὐ καθαροὺς ἐπιφημίσαντες εἶναι τοὺς ὅπως οὖν ἄνθρωπον ἀνελόντας, μὴ χρησαμένους καθαρμοῖς. τὸ γὰρ ἀνόητον τῆς ψυχῆς ποικίλως παιδαγωγηθὲν ἦ [...]
	9 - GenHer32	[...] τυχόντες. ὅθεν οὐ μόνον ζημίας ἔταξαν οἱ πρῶτοι τοῦτο συνιδόντες συνειδότες, ἀλλὰ καὶ ἕτερον φόβον ἄλογον ἐπήρτησαν, οὐ καθαροὺς ἐπιφημίσαντες εἶναι τοὺς ὅπως οὖν ἄνθρωπον ἀνελόντας, μὴ χρησαμένους καθαρμοῖς. τὸ γὰρ ἀνόητον τῆς ψυχῆς ποικίλως παιδαγωγηθὲν ἦλθεν εἰς τὴν καθεστῶσαν ἡμερότητα, προσμηχανωμένων ἐπὶ τῆς ἀλόγου φορᾶςφθορ [...]
	9 - GenHer34	[...] ἄλογον ἐπήρτησαν, οὐ καθαροὺς ἐπιφημίσαντες εἶναι τοὺς ὅπως οὖν ἄνθρωπον ἀνελόντας, μὴ χρησαμένους καθαρμοῖς. τὸ γὰρ ἀνόητον τῆς ψυχῆς ποικίλως παιδαγωγηθὲν ἦλθεν εἰς τὴν καθεστῶσαν ἡμερότητα, προσμηχανωμένων ἐπὶ τῆς ἀλόγου φορᾶςφθορᾶς ἐπιθυμίας τιθασεύματα τῶν ἐξ ἀρχῆςOn lit ἐξ ἀρχῆς τῶν dans plusieurs manuscrits. τὰ πλήθη διοικησάντωνδιακοσμησάντων· ὧν ἔστιν καὶ τὸ μὴ κτείνειν ἀλλήλους ἀκρίτως. Et pour cette ra [...]
	10 - GenHer43	[...] ἀλλήλων γενέσεως μακρὰν προηκούσηςLes manuscrits portent προσηκούσης., ἐξεωσμένων δὲ τῶν ἀλλοφύλων ζῴων καὶ τῆς παρασπάσεωςπαρασπάρσεως, ἐπιλογισμὸν ἔλαβόν τινες τοῦ συμφέροντος ἐν ταῖς πρὸς ἀλλήλων τροφαῖς, οὐ μόνον ἄλογον μνήμην. Mais les premiers qui délimitèrent ce que nous devons faire et ce que nous ne devons pas furent raisonnables et n’interdirent pas la destruction de tous les autres vivants En effet il n’ [...]
	12 - GenHer64	[...] ῳ Les manuscrits portent νόμων., ἐπὶ δὲ τῶν οὐκ ἐδωδίμων αἴτιον τὸ συμφέρον καὶ ἀσύμφορον· ὥστε τοὺς λέγοντας ὅτι πᾶν τὸ καλὸν καὶ δίκαιον κατὰ τὰς ἰδίας ὑπολήψεις ἐστὶ περὶ τῶν νενομοθετημένων, ἠλιβάτου τινὸς γέμειν εὐηθείας. Οὐ γάρ ἐστιν οὕτως ἔχον τοῦτο, ἀλλ’ ὅνπερ τρόπον καὶἢ ἐπὶ τῶν λοιπῶν συμφερόντων, οἷον ὑγιεινῶν τε καὶ ἑτέρων μυρίων εἰδῶν, ἀλλὰ<ἄλλοι> ἀλλὰ<...> ἀλλὰ Munich gr. 461 marque un espace avant le ἀλλὰ. διαμαρτάνουσιν ἐν πολλο [...]

Termes liés :

faux

Aller à l'index